Alinsunod sa adbokasiya ni Senador Christopher “Bong” Go na tumulong sa pagtugon sa mga kakulangan sa pabahay sa bansa, inihain ng mambabatas ang Senate Bill No. 2108 para i-institutionalize ang Pambansang Pabahay Para sa Pilipino Program (4PH), isang flagship housing program ni Pangulong Ferdinand “Bongbong” Marcos, Jr.
Sa ilalim ng programa, layunin ng 4PH na makapagtayo ng anim na milyong unit sa pagtatapos ng termino ni Marcos. Bilang nangungunang ahensiya ng programa, ang Department of Human Settlements and Urban Development (DHSUD), ay nauna nang naglabas ng Department Circular 2023-004, na nagbibigay ng awtoridad sa partner ng ahensya na local government units (LGUs) na magsagawa at magpatupad ng mga hakbang upang matupad ang kani-kanilang mga pabahay sa ilalim ng 4PH.
“Sa aming tulong, ang mga lokal na pinuno ay dapat maghatid ng kanilang mga pangako bilang layunin namin para sa pagpapanatili ng napakalaking proyektong pabahay na ito. Kung ang DHSUD, LGUs, government financial institutions at private partners ay magtutulungan, we can progressively address or even end to the country’s housing backlog,” pahayag ni DHSUD Secretary Jose Rizalino Acuzar.
Kung magiging batas, ang inisyatiba ay naglalayong magbigay ng abot-kaya at disenteng pabahay para sa mga Pilipino, partikular sa mga nangangailangan, kung isasaalang-alang na ang kakulangan ng abot-kaya at sapat na mga pagpipilian sa pabahay ay nag-iiwan sa hindi mabilang na mga pamilyang Pilipino na walang ligtas na lugar na matatawag.
Iminungkahi ni Senator Go ang isang komprehensibong plano sa pabahay na naglalayong punan ang agwat sa pagitan ng demand at supply ng mga yunit ng pabahay, na tinitiyak na ang bawat Pilipino ay kayang bumili ng ligtas at komportableng tirahan.
“Ayon sa National Housing Authority (NHA) at National Economic Development Authority (NEDA), noong 2017, mahigit 1.5 milyong pamilya ang itinuring na informal settlers,” binanggit ni Go sa panukalang batas.
“Humigit-kumulang kalahating milyong pamilyang informal settler sa National Capital Region (NCR) ang naninirahan sa mahihirap na kondisyon, kabilang ang mga lugar na may mataas na peligro, na pinalala ng magkakatulad na epekto ng COVID-19,” patuloy niya.
Ang panukalang batas ay nagbibigay ng mekanismo para ma-subsidize ang amortization at interes para sa mga benepisyaryo. Ang mga potensyal na mamimili-benepisyaryo ay dapat na may kakayahan at nakatuon sa pagbabayad ng subsidized housing loan amortization.
Sa ilalim ng iminungkahing batas, ang mga yunit ng lokal na pamahalaan, sa pakikipag-ugnayan sa DHSUD, ay magiging responsable para sa pagkilala sa lugar ng proyekto at pagbuo ng kani-kanilang mga proyektong tirahan.
Samantala, ang Pag-IBIG Fund (HDMF), gayundin ang iba pang government financial institutions (GFIs) at pribadong bangko, ay dapat gawing available ang kanilang mga pondo para sa mga proyektong pabahay ng LGUs sa pamamagitan ng kani-kanilang developmental loan programs.
“Layunin natin na maisakatuparan at ma-institutionalize ang Pambansang Pabahay Program, isang programa na naglalayong magbigay ng mga oportunidad sa pabahay para sa ating mga kababayan na matagal nang nangangarap na magkaroon ng lugar na talagang matatawag nilang sarili nila,” saad ni Go.
“Naniniwala ako na ang pag-access sa ligtas at ligtas na pabahay ay hindi lamang isang pribilehiyo kundi isang pangunahing karapatan ng bawat Pilipino. Ito ay isang pundasyon ng pag-unlad ng ating bansa, pagpapalakas ng katatagan, at pagbibigay-kapangyarihan sa mga indibidwal at pamilya upang umunlad,” pahayag niya.
“Sikapin nating maalalayan ang mga Pilipinong pinakanangangailangan. Bigyan natin sila ng disenteng tirahan at suportahan natin ang mga mahihirap sa hangaring wala na sanang maging squatter sa sariling bayan,” diin ni Go.