SI Senator at chairman ng Senate Committee on Health Christopher “Bong” Go, noong Lunes, Pebrero 13, ay nag-cosponsor ng panukalang nagtatatag ng Philippine Center for Disease Control and Prevention sa pagsisikap na matiyak na ang sistema ng pangangalagang pangkalusugan ay mas handa na tumugon sa posibleng hinaharap na mga krisis sa kalusugan ng publiko.
Sa kanyang co-sponsorship speech sa Senate Bill No. 1869 sa ilalim ng Committee Report No. 28, sinabi ni Go, co-authored din ng proposed measure, na bukod sa pagpapagana ng mga pasilidad sa kalusugan, ang bansa ay nangangailangan ng nag-iisang ahensya na “nakatuon sa pag-iwas at pagpigil sa mga nakakahawang sakit kasunod ng epekto ng pandemya ng COVID-19.”
“[T]he global outbreak of the coronavirus disease sparked the need to have a more comprehensive, proactive approach and multi-disciplinary preparedness for the emergence and re-emergence of epidemics and pandemics,” paliwanag ni Go.
Sinabi ni Go na lampas na sa takdang panahon para sa bansa na bumuo ng sarili nitong CDC, na binanggit na malaki ang papel nila sa kung paano tumugon ang ibang mga bansa sa COVID-19.
Ipinunto niya na maging si dating pangulong Rodrigo Duterte ay kinilala ito at nauna nang humiling sa Kongreso na ipasa ang panukala.
“I am glad that the administration of President Bongbong Marcos Jr. also acknowledges the importance of this measure,” ayon sa kanya.
Sa ilalim ng iminungkahing batas, ang CDC ay direktang nasa ilalim ng Opisina ng Kalihim ng Kagawaran ng Kalusugan. Ito ay magiging isang organisasyong nakabatay sa siyensiya na magiging teknikal na awtoridad sa pagtataya, pagsusuri, diskarte, at pagbuo ng mga pamantayan para sa pag-iwas at pagkontrol sa lahat ng sakit na may kahalagahan sa kalusugan ng publiko at mga kaganapan sa seguridad sa kalusugan, domestic man o internasyonal ang pinagmulan.
Inatasan ang CDC na makipag-ugnayan sa mga CDC ng ibang mga bansa at kumilos bilang pambansang focal point ng bansa para sa mga alalahanin sa mga internasyonal na regulasyon sa kalusugan.
Ang Research Institute for Tropical Medicine ay magiging bahagi ng CDC kapag naisabatas na sng panukala.
Binigyang-diin ang mahalagang papel nito sa panahon ng pandemya, sinabi ni Go na ipinaglaban niya ang badyet ng RITM na napatunayang napakahalagang desisyon nang tumama ang pandemya sa bansa ilang buwan pagkatapos.
“Sa preparasyon po ng budget ng RITM noong 2020, during the budget deliberations in December of 2019, nakita ko doon sa NEP (National Expenditure Program), PhP118 million lang ang nilagay na budget sa RITM. Sa GAA (General Appropriations Act) naman po ng 2019, PhP198 (million). So, ibig sabihin, binawasan ‘yung proposed budget, binawasan ng PhP80 million (para sa 2020).
“Sino ba naman ang mag-aakala na yung RITM na opisina na binawasan po nila sa proposed budget, ang ahensyang mangunguna po sa testing? Noong January, dumating yung COVID-19, nalaman natin noong Marso, nandirito na sa Pilipinas. Hirap na hirap nga tayo sa testing noon, pinapadala pa sa Australia yung mga specimen, at one week pa makukuha ‘yung resulta through RITM. Sila po ‘yung pinaka-importanteng opisina noong panahong iyon.”
“Hindi natin akalain na ‘yung panahong ‘yun ay darating ‘yung COVID-19 sa buhay natin. So the more na dapat natin silang bigyan ng pondo. Now, with CDC, mas pinapalawig pa natin sila dahil magiging parte po ng CDC ang RITM,” dagdag ni Go.