MANDANAS RULING

SA papasok na taong 2022 ay sisimulan nang ipatupad ang Mandanas Ruling o ang pagtaas ng share ng mga lokal na pamahalaan mula sa buwis na nakolekta ng national government.

Ito ay bilang tugon sa hindi pagkakapantay-pantay ng mga natatanggap na pondo ng local government units (LGUs), pagpapabuti ng kapasidad ng LGUs at pagpapahusay ng transparency at accountability na susi sa pagpapabuti ng desentralisasyon.

Ang implementasyon ng Mandanas Ruling ay naaayon sa rekomendasyon ng Philippine Economic Update na inilabas kamakailan ng World Bank (WB).

Resulta ng Mandanas Ruling na mula sa kautusan ng Kortre Suprema sa desisyon nito noong 2018 at nakumpirma taong 2019, ang Internal Revenue Allotment (IRA) ay nakaprogramang itaas ng 55% sa 2022 budget na may kabuuang P1.08 trilyon o 4.8% ng Gross Domestic Product (GDP) ng bansa kumpara sa 3.5% ng GDP noong 2021.

“Kung ang desisyong ito ay humantong sa mahusay na koordinasyon sa pagpaplano at pagpapatupad sa mga antas ng gobyerno at isinasaalang-alang ang kapasidad at pangangailangan ng mga LGU, maaari nitong mapabuti ang buhay ng mga tao at komunidad, laluna ang mga malayo sa sentro ng paglago ng ekonomiya ng Pilipinas,” sabi ni Ndiame Diop, WB Country Director mula sa Brunei, Mlaysia, Pilipinas at Thailand.

Ayon kay WB Economist Kevin Cruz, ang pagtugon sa mga kahinaan sa pagpaplano at koordinasyon ay isang unang hakbang patungo sa pamamahala ng transisyon at pagpapabuti ng desentralisasyon.

Bahagi ng Mandanas Ruling ang mga sumusunod: Pag-channel sa pagtaas ng IRA patungo sa pagsusumikap sa pagtugon sa COVID-19 ng lokal na pamahalaan upang mabawasan ang panganib sa implementasyon ng budget sa mga lugar na sakop nito, pagbibigay ng suporta sa pagbuo ng kapasidad sa mga unit ng lokal na pamahalaan, pagtugon sa hindi pagkakapantay-pantay ng mga LGU, pagpapalakas ng kakayahan ng mamamayan na humiling ng pananagutan sa proseso ng pagba-budget at paggasta, pampublikong pandinig sa impormasyon ng budget, civic monitoring ng inter-government transfer, at panlipunang audit.

Saklaw ng biyayang mula sa Mandanas Law ang mga lungsod at munisipalidad,  kabilang na ang mga barangay sa buong bansa na siyang pangunahing makikinabang sa karagdagang budget mula sa implementasyon ng nasabing batas.

“Ang pambansang pamahalaan ay dapat na malinaw na tukuyin ang mga muling ililipat na tungkulin at malinaw na ipaalam ang mga ito sa parehong mga ahensiya. Kailangang tiyakin ng mga awtoridad na ang mga layunin sa pagpapaunlad ng pambansang pamahalaan at lokal ay maayos na nakahanay sa paghahatid ng serbisyo sa mamamayan,” paliwanag ni Mr. Cruz.

Malinaw sa Mandanas Doctrine na ang bahagi mula sa IRA ng mga LGU ay hindi nagbubukod ng iba pang pambansang buwis tulad ng customs duties. Ang mga pambansang buwis na isasama sa pagkalkula ng pananalapi ay limitado sa mga sumusunod:

– Buwis sa pambansang panloob, nilalaman ng Sec. 21 ng National Internal Revenue Code (NIRC) na kinolekta ng BIR at Bureau of Customs.

– Taripa sa mga tungkulin sa Customs na kinolekta ng BOC.

– 50% ng Value Added Taxes (VAT) collected in the BangsaMoro Authonomous Region in Muslim Mindanaw (BMARMM) and 30% of all other national tax collected in the BMARMM.

– 60% of of the national taxes collected from exploitation and development of the national wealth.

– 85% of the excise taxes collected from locally manufactured Virgina-Type  cigarettes and other tobacco products.

– The entire 50% of the national taxes collected under section 106 (VAT on sale of goods or properties) and 116 (tax on person exempt from VAT of the NIRC; at

– 5% ng 25% na buwis sa prangkisa na ibinigay sa pambansang pamahalaan sa ilalim ng Sec. 6 ng Republic Act No. 6631 at Sec. 8 ng Republic Act No. 6632.

vvv

Para sa komento o opinion, mag-text lamang po sa  09266481092 o mag- email sa [email protected].