IPINAHAYAG ni Senador Christopher “Bong” Go ang kanyang matinding pagkabahala hinggil sa hindi sapat na pasilidad na magagamit para sa mga biktima ng kalamidad lalo na sa panahon ng mga natural na kalamidad, kabilang ang mga bagyo, lindol, pagsabog ng bulkan, at maging ang mga insidente ng sunog.
Sa isang panayam matapos personal na tulungan ang mga mahihirap na residente sa Bantay, Ilocos Sur noong Hunyo 26, binigyang-diin niya ang agarang pangangailangan para sa pagtatatag ng mga mandatory evacuation center sa buong bansa sa pamamagitan ng kanyang panukalang Senate Bill No. 193.
“Bill pa po ito. Mayroon po akong nai-file sa Senado, itong Mandatory Evacuation Center. Napansin ko po sa mga bagyo, lindol, pagputok ng bulkan, walang maayos na evacuation center, kawawa ang mga Pilipino,” the senator lamented, drawing attention to the challenges faced by affected communities during times of crisis.
Sa kasalukuyan, ang mga pansamantalang evacuation center, tulad ng mga basketball court o covered court, ay karaniwang ginagamit, at kung minsan ang mga paaralan ay muling ginagamit bilang pansamantalang tirahan. Ang sitwasyong ito ay kadalasang nakakagambala sa edukasyon ng mga bata at nakompromiso ang pangkalahatang kapakanan ng mga evacuee.
“Dapat po ay panahon nang magkaroon tayo ng sarili, malinis, maayos na evacuation center. Kaya po ako nag-file sa Senado ng Mandatory Evacuation Center para maitayo sa bawat syudad, munisipyo, at probinsya,” saad ni Go.
Ayon sa senador, hindi lamang sapat na espasyo ang dapat ibigay ng mga center na ito kundi unahin din ang hygiene at sanitation para maiwasan ang pagkalat ng mga sakit at matiyak ang kagalingan ng mga evacuee.
“Malinis dapat ang evacuation center, mayroong maayos na sanitation, maayos na higaan hanggang makabalik po ang ating mga kababayan sa kanilang lugar at hindi po maantala ang pag-aaral ng mga bata dahil nagagamit minsan ang mga eskwelahan, ginagawang evacuation center,” he said .
Sa ilalim ng panukala, ang pagtatayo ng mga evacuation center ay pangangasiwaan ng Department of Public Works and Highways at ng Department of Environment and Natural Resources. Ang DPWH ang mangangasiwa sa pagtatayo ng mga evacuation center batay sa mga pamantayan, issuance, at guidelines na itinakda ng DPWH.
Tutukuyin naman ng DENR ang lokasyon ng bawat evacuation center, sa mahigpit na pakikipag-ugnayan sa mga kinauukulang local government units.
Ang mga minimum na kinakailangan para sa bawat evacuation center ay tinukoy rin sa bill. Ang mga sentro ay dapat magkaroon ng mga amenities at accessibility na magbibigay-daan sa kanila upang mapaunlakan ang isang malaking bilang ng mga evacuee.
Maliban sa panukala, muling iginiit ni Go ang kanyang panawagan para sa pagpasa ng SBN 188 na magtatatag ng Department of Disaster Resilience, magsentralisa ng mga pagsisikap, mag-streamline ng koordinasyon, at matiyak ang mas mabilis at epektibong pagtugon sa mga emerhensiya.
Kung magiging batas, ang bagong departamento ay dapat tumutok sa tatlong pangunahing area katulad ng pagbawas sa panganib sa sakuna, paghahanda at pagtugon sa sakuna, at pagbawi at pagbuo ng mas mahusay na pasulong.
Ang Office of Civil Defense ay kamakailan lamang ay nagpahayag ng suporta nito para sa pagtatatag ng DDR, na binibigyang-diin ang kahalagahan ng naturang institusyon sa pagpapabuti ng mga operasyon sa pamamahala at pagtugon sa mga hinaharap na krisis.
“Nabanggit nga kanina, paano natin pagbabawalan doon ‘eh coordination lang naman tayo, hindi ho ba? Kaya kailangan po ng mas malakas na kapangyarihan ang Office of Civil Defense, maaaring maging departamento o awtoridad; ngunit kailangan nito ng batas,” sabi ni OCD Administrator Ariel Nepomuceno sa isang panayam kamakailan nang tanungin tungkol sa mga pagsisikap sa paglikas sa mga permanenteng danger zone malapit sa mga aktibong bulkan.
“Mas maganda ang mga bagay kung magkakaroon ng independent authority or department, but it’s not that simple – tanggap po namin iyon… We leave it to Congress and we leave it to the Palace, to Malacañang. Samantala, kami naman, we are doing our best given the limitations, makakaasa po kayo,” ayon pa sa OCD chief.