PATUNGO SA SEGURIDAD NG EKONOMIYA

By Joseph Araneta Gamboa

ANG 2023 Pilipinas Conference ay ginanap noong ­Nobyembre 22 sa Conservatory ng Peninsula Manila Hotel sa ­Makati City. Ang kumperensiya na hinost ng Stratbase ADR ­Institute for Strategic and International Studies ay isang taunang kaganapan na naglalayong pasiglahin ang mga ideya at bumuo ng mga talakayan sa mga pinakamabigat na isyu sa lipunang Pilipino.

Ang tema ng taong ito ay “The Path Towards Economic Security: Turning Global Risks into Opportunities.” Para sa pambungad na sesyon na pinamagatang “Economic Outlook and Strategies for 2024,” apat na mi­yembro ng economic team ng Marcos Cabinet ang inimbitahang magsalita sa harap ng mga pangunahing lider mula sa negosyo at sektor ng gobyerno, gayundin mula sa diplomatic community.

Sa kanyang talumpati, ipinahayag ni Finance Secretary Benjamin Diokno ang buong tiwala na ang ekonomiya ng Pilipinas ay nananati­ling matatag sa landas tungo sa pagbangon at pag-unlad. Binanggit niya bilang ebidensiya ang solid performance ng ekonomiya sa unang tatlong quarter ng taon, ang malakas na gross domestic product o GDP forecast para sa bansa ng mga internasyonal na institusyong pampinansyal, at ang komprehensibong patakaran ng administrasyong Marcos na nagtulak upang mapabilis ang pag-unlad ng ekonomiya.

Binigyang-diin ni Diokno ang GDP growth rate ng bansa na 5.9 percent noong ikatlong quarter ng 2023, na siyang pinakamataas sa Association of Southeast Asian Nations (ASEAN), East Asian, at Pacific regions. Dahil dito, naging 5.5 porsi­yento ang pagpapalawak ng GDP ng Pilipinas sa unang siyam na buwan ng 2023 – mas mabilis kaysa sa China, Indonesia, Vietnam, Malaysia, at Singapore.

“Sa isang matingkad na pana­naw sa abot-tanaw at isang mala­kas na bahagi ng mga reporma sa pagpapahusay ng kita, ang ekono­miya ng Pilipinas ay nananatiling matatag sa landas tungo sa pagbangon at pag-unlad. Sa kabila ng mga panlabas na panganib at lokal na hamon, ang Pilipinas ay nana­natiling isa sa pinakamaliwanag na lugar sa rehi­yon,” sabi ni Diokno.

Ang malakas na pagganap ng paglago ng bansa ay suportado ng mas mataas na koleksiyon ng kita, pagpapagaan ng inflation, at patuloy na pagpapabuti sa jobs market. Ito ay sinuportahan ng malakas na pagtataya ng paglago mula sa mga dayuhang institusyong pinansiyal tulad ng World Bank, na umaasa na hihigit ang Pilipinas sa kanilang East Asia at Pacific sa 5.6 percent sa 2023.

Ayon sa ASEAN+3 Macro­economic Research Office, ang Pili­pinas ay inaasahang magla­lagay ng pinakamataas na rate ng paglago sa Southeast Asia sa 2023 at 2024 sa 5.9 percent at 6.5 percent, respectively. Nagpahayag ng kumpiyansa si Diok­no na makakamit ng bansa ang mas mababang dulo ng target na paglago ng Cabinet economic team na 6.0 percent hanggang 7.0 percent para sa taong ito, at pagkatapos ay a-accele­rate sa 6.5 percent hanggang 8.0 percent mula 2024 hanggang 2028.

Ang macroeconomic stabi­lity at fiscal sustainability ang mga layunin ng gobyernong Marcos na ipatupad sa pamamagitan ng kauna-unahang Medium Term Fiscal Framework (MTFF) ng Pilipinas. Kabilang sa mga pangunahing reporma para mapabilis ang pag-unlad ng ekonomiya na itinataguyod ng Department of Finance (DOF) gaya ng nakasaad sa MTFF ay ang Real Property Valuation and Assessment Reform Act, Passive Income and Financial Interme­diaries Taxation Act, at ang value-added tax sa digital mga serbisyo.

Higit pa rito, isinusulong ng DOF ang pagpasa ng mga panukalang buwis sa mga matatamis na inumin at junk food. Iminumungkahi rin nito ang isang excise tax sa single-use plastics, motor vehicle road users tax, at ang rasyonalisasyon ng mining fiscal regime. Ipinaliwanag ni Diokno na ang mga hakbang na ito ay naglalayong mapabuti ang pangangasiwa ng buwis, pagandahin ang pagiging patas at kahusayan ng sistema ng buwis, at isulong ang pagpapanatili ng kapaligiran upang matugunan ang climate change.

Ang iba pang miyembro ng economic team ng gobyerno na lumahok sa panel discussion ay sina Transportation Secretary Jaime Bautista, Trade and Industry Secretary Alfredo Pascual, at Undersecretary for Investment Programming Group Joseph Capuno na kumakatawan kay Economic Planning Secretary Arsenio Balisacan.

Ang Stratbase ADR Institute ay isang policy think tank na itinatag ng yumaong Foreign Affairs Secretary Albert del Rosario. Kasama si Professor Victor Andres Manhit bilang pangulo, ang ADR ay nakatuon sa malalim na pagsusuri ng mga isyung pang-ekonomiya, panlipunan, pampolitika, at strategic isyu nakakaimpluwensiya sa Pilipinas at sa Indo-Pacific multi-region.

Ang may-akda na si ­Joseph ­Araneta Gamboa (JAG) ay ­kasalukayang Director at Chief ­Finance Officer ng Asian ­Center for Legal Excellence, isang ­accredited provider ng Supreme Court para sa Mandatory ­Continuing ­Legal ­Education (MCLE) ­courses ng mga abogadong Pilipino. ­Sumisilbi din si JAG bilang Vice Chairman ng Ethics Committee sa ­Financial ­Executives Institute of the ­Philippines (FINEX).